1. Denken in bouwstenen

Ja, in wat voor wereld leven we eigenlijk? Die vraag lijkt een tikje zweverig, maar laten we ons realiseren dat we eigenlijk alleen maar de buitenkant van alle dingen waarnemen. En we zijn natuurlijk op zoek naar een minder oppervlakkige kijk, anders komen we nooit waar we heen willen met dit verhaal. En om ‘door de buitenkant der dingen’ heen te kijken, hebben we een manier van denken nodig, die ik noem: denken in bouwstenen, en die zich goed laat beschrijven aan de hand van een LEGO-bouwdoos. Daarmee komen we namelijk een heel belangrijk principe op het spoor, om te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit:
Denk eens aan een LEGO-bouwdoos van bijvoorbeeld: een brandweerauto. In zo’n doos zit een handvol losse bouwsteentjes en een beschrijving, waarin precies staat welke LEGO-blokjes we nodig hebben, en waar en hoe we die moeten samenbouwen. En àls we dat doen, ontstaat er DAARDOOR: een brandweerauto. Niks bijzonders, zult u terecht zeggen. Maar wat is er nu eigenlijk precies gebeurd? Dit:
Doordat die losse bouwstenen, precies volgens een zeker bouwplan tot één geheel in elkaar gezet zijn, ontstaat er een nieuw ‘ding’: de brandweerauto. En, let op, die brandweerauto heeft nu ineens totaal nieuwe en andere, grotere eigenschappen dan de losse bouwstenen apart hadden. Denk maar eens aan hoe een kind geweldige avonturen beleeft met die brandweerauto, terwijl dat natuurlijk niet mogelijk was met de afzonderlijke LEGO-stenen, apart en los in een plastic zak. Dit is een heel belangrijke gedachtegang.
En kijk: als we alle bouwstenen weer van elkaar af halen, de samenstelling verbreken, dan hebben we weer de losse LEGO-blokjes terug, en is de brandweerauto spoorloos verdwenen, inclusief alle bijzondere eigenschappen daarvan.
En aan die aparte, losse LEGO-blokjes is niet en nooit te zien dat zij, als ze volgens het bouwplan worden gecombineerd, een brandweerauto kunnen vormen! Laat u dit even op u inwerken!
Toch móéten al die nieuwe eigenschappen van de brandweerauto wel zijn ontstaan uit eigenschappen van de losse bouwstenen, en de brandweerauto zat dus in feite – als mogelijkheid – verborgen in de bouwstenenvoorraad. Pas na de juiste combinatie van de losse bouwstenen komt die tevoorschijn.
Dat is in het kort: “denken in bouwstenen”.
En als we maar genoeg LEGO-stenen hebben kunnen we oneindig veel andere bouwsels maken, die allemaal hun eigen bouwplan hebben: huizen, treinen, schepen, kastelen, boerderijen met bomen, dieren en mensen, ja ‘àlles’ eigenlijk wel…..
Met name iedereen die in LEGO-land in Denemarken geweest is zal dat weten.
En al die dingen, al die bouwsels zullen, op de lange duur, ook weer uit elkaar vallen en ‘verdwijnen’, of beter gezegd: weer uiteenvallen in de losse bouwstenen.
En kijkt u nu eens naar de echte wereld om u heen: u lééft in een gigantisch grote bouwdoos! Een bouwdoos met een oneindig aantal verschillende ‘bouwsels’, inclusief uw eigen lichaam. En zie dat al die bouwsels ontstaan, met elkaar samenleven, samenwerken en weer ‘verdwijnen’ op hun tijd.
Jawel, die grote bouwdoos is de wereld waarin wij rondlopen, ons heelal, inclusief onze Aarde. Sterren, stenen, planten, dieren, ons lichaam, ja, alles wat we aantreffen – het zijn allemaal ‘bouwsels’ of ‘bouwseltjes’, die allemaal tijdelijk bestaan.
Kunt u dit zo zien? Meestal is dat even wennen. Omdat we gewend zijn alleen de buitenkant van dingen, als één geheel te zien. En vaak zien we daarom door het bos, de bomen niet meer.
In hoofdstuk 2 gaan we hierop verder in.